Het Louis Bolk Instituut, Wageningen Environmental Research, Wageningen Plant Research en De Vlinderstichting deden samen onderzoek naar de meerwaarde van Kruidenrijk grasland.
In 2021 en 2022 voerden ze het onderzoek uit om te achterhalen hoe de typen productief en extensief kruidenrijk grasland zich tot elkaar en tot regulier blijvend grasland verhouden. Even een korte uitleg wat we met die typen bedoelen:
- De onderzochte percelen blijvend grasland bestonden grotendeels uit Engels raaigras, met zeven maai- en weidesnedes en bemesting met drijfmest en kunstmest. Blijvend grasland is grasland dat minimaal vijf jaar achtereen op hetzelfde perceel wordt geteeld, zonder opnieuw te zaaien, met een opbrengst van meer dan vijf ton droge stof per hectare per jaar.
- De productief kruidenrijke graslanden hadden een groot aandeel ingezaaide klavers en kruiden, en eveneens een hoge landgebruiksintensiteit met zes snedes en bemesting met drijfmest en kunstmest, de mestgift was lager dan op blijvend grasland. Het maakt gebruik van de functionele eigenschappen van bepaalde kruiden om met minder bemesting (zonder kunstmest) toch een hoge opbrengst te realiseren, met een goede voederwaarde.
- De extensief kruidenrijke graslanden hadden een natuurlijke botanische samenstelling, geen of een lage mestgift en twee snedes. Extensief grasland is gericht op productie op een groter oppervalk, maar met minder beïnvloeding dus zorgen/arbeid.
De meeste paardenweides zijn te vergelijken met blijvend (permanent) grasland zoals in dit onderzoek.
De onderzoekers keken naar productie, voederwaarde, bodemkwaliteit en bovengrondse (flora, insecten & vogels) en ondergrondse biodiversiteit. De onderzochte percelen lagen op twaalf locaties met ieder graslandtype. De 36 percelen lagen op zandgrond in de Achterhoek.
Productie
De graslandtypen dragen alle bij aan opbrengst en voederwaarde. De opbrengst en voederwaarde (energie en eiwit) van productief kruidenrijk grasland bleken vergelijkbaar met of hoger te zijn dan die van blijvend grasland. Extensief kruidenrijk grasland heeft vooral waarde voor structuur in het ruwvoer. Qua mineralengehalte scoorden productief en daarna extensief kruidenrijk grasland hoger dan blijvend grasland.
Flora
De diversiteit van plantensoorten was zoals verwacht in productief kruidenrijk grasland hoger dan op blijvend grasland. De percelen productief kruidenrijk grasland leken onderling veel op elkaar vanwege de zaaimengsels die in de praktijk gebruikt worden. Deze mengsels hebben veel dezelfde soorten. Extensief kruidenrijk grasland had meer plantensoorten en ook hadden de afzonderlijke percelen veel unieke soorten die op de andere percelen niet vindtbaar waren op dat moment.
Insecten
Vogels
Op extensief kruidenrijk grasland is de diversiteit aan vogels die naar voedsel zoeken het grootste, gevolgd door productief kruidenrijk grasland en ten slotte blijvend grasland. Dat is te danken het grotere voedselaanbod (insecten en zaden) en de diversiteit aan vegetatiestructuren (hoog & laag, open & gesloten).
Conclusie
Productief kruidenrijk grasland gaat efficiënter om met stikstof en levert met minder bemesting dezelfde of betere productie dan blijvend grasland. Door een hoger bemestingsniveau nemen in productief kruidenrijke mengsels de aandelen kruiden en klavers snel af. Het advies is om deze mengsels niet met kunstmest te bemesten. Het is niet alleen dat het niet loont, het vermindert ook nog het aandeel kruiden en klavers in het mengsel waardoor het minder lang meegaat. De bijdrage van productief kruidenrijk grasland kan op diverse punten worden verbeterd door bijvoorbeeld diversere mengsels, aanpassing van maai- en beweidingsfrequentie, en zoveel mogelijk beperken van bodembewerking.
Dit onderzoek onderschrijft het belang van extensief kruiderijk grasland voor paarden en de natuur. Welke beide gebaat zijn bij meer diversiteit.