Wanneer je werkt aan meer biodiversiteit in jouw paardenweide dan bereik je dat niet door simpelweg de weide opnieuw in te zaaien. Altans niet op een manier dat de diversiteit zich ook vestigd, dus blijvend is en je de natuur ondersteund. Dergelijke bewerkingen maken de natuur juist een beetje kapot.
Een bodem met voldoende humus levert ruim voldoende maar vooral ook gezond voedsel. Eenvoudig gezegd is humus materiaal dat ooit in of op de bodem heeft geleefd en daarna is afgestorven. Niet alleen plantendelen zoals bladeren of wortels, maar ook resten van dieren, dode insecten of schimmels en bacteriën dragen bij tot deze humus in de bodem (ook wel organische stof genoemd).
Biodiversiteit zorgt ervoor dat dieren kunnen kiezen wat zij eten en wanneer en zo indien nodig aan zelfmedicatie kunnen doen.
De gezondheid van de bodem blijft onlosmakelijk verbonden met de gezondheid van de plant die daarop groeit en dus daaropvolgend ook met het paard dat daarvan eet.
Een bodem die lange tijd kunstmatig, dan wel productie gericht bemest werd zal een flinke omschakeling moeten doorgaan om het natuurlijk leverende vermogen weer op gang te brengen. Zowel de humus als microbiële activiteit zijn in dergelijke bodems vaak erg laag. Met microbiële activiteit bedoel ik de activiteit van het bodemleven dat mineralen in de bodem en de mest omzet zodat het opneembaar is voor de plant. Gebruik van kunst- en drijfmest maakt dat deze gedood, verminderd en overbodig was, maar dat is natuurlijk geen duurzame oplossing.
Na 3 jaar ondersteunen van het omschakelingsproces zal iedere bodem minimaal eerste tekenen van herstel laten zien. Na 4 á 5 jaar zal er zelfs een redelijk goede balans ontwikkeld zijn. En vervolgens wordt het ieder jaar weer een stukje beter.
Ook de sterk verschraalde gronden waar al heel lang helemaal niets meer is gedaan qua bemesting of correct onderhoud zullen hiermee weer tot leven komen.
Je kunt in enkele jaren helaas niet de volledige humuslaag herstellen. Maar ieder jaar dat je de herstel processen (ofwel bodemregeneratie) niet verstoort maar ondersteunt loopt de herstelkracht van de bodem op.
In de meeste gevallen hebben we te veel paarden op te weinig vierkante meters wat eigenlijk een extra belasting vormt voor het herstel van de bodem. Naast bodemherstel is goed management (gebruik) van de weide daarom noodzakelijk.
Dat is de reden waarom de paarden op bijvoorbeeld paddocks, tracks en voerpleinen worden gehuisvest. Zo zullen stukken (gras)land de rust krijgen die nodig is om de natuurlijke herstelprocessen een eerlijke kans te geven.
Geef planten, kruiden en grassen hierbij de kans zich volledig te ontwikkelen. Laat ze in bloei komen voor begrazing of maaien. En maai of begraas gericht zodat je die diversiteit behouden kunt. In april/mei zijn de grassen bijvoorbeeld al flink aan het groeien en overwoekeren zij jonge kruiden. Door eind mei op een hoge stand te maaien krijgen de kruiden en dus diversiteit meer kans om zich te vestigen.
Het kruidenrijk grasland kun je 2 tot 3 keer per jaar door paarden laten opeten of maaien. Dat is veel minder belastend dan het constant kort laten eten en daarmee verdichten van de bodem.
Zo werk je naar een diversiteit in vitamine, mineralen, suikers en structuren en dus een gezonde paardenweide. Wat je boven de grond ziet aan diversiteit (bio massa) zit ook onder de grond aan wortelstructuren. Jouw gezonde paardenweide weerspiegeld de diepte waarop we biologische activiteit kunnen vinden, hoe groter dit volume hoe beter. Want een divers wortelpakket kan voeding en water uit diepere bodemlagen bereiken en zorgt voor een betere afwatering van je perceel.
Samengevat dragen volgende punten bij aan het ontwikkelen van een natuurlijke bodem balans:
-
Afschaffen van directe stikstof bemesting (kunstmest en drijfmest)
Hierdoor zal de beplanting zich aanpassen met diepere wortelstructuur om daar de benodigde voedingsstoffen te bereiken. -
Machinale bewerkingen minimaliseren en op geschikte tijden uitvoeren
Zo min mogelijk betreden om verdichting van de bodem tegen te gaan. Maar wel 2 tot 3 keer per jaar op de juiste momenten maaien, hooien of begrazen om ontwikkeling van diversiteit te stimuleren. -
Grasgroei vertragen
Door het gras rustig te laten groeien, rijpen komt het tot een evenwichtige en gezonde samenstelling qua voedingsstoffen, vergelijkbaar zoals een dier deze ook in de vrije natuur zou vinden. - Het gras volwassen laten worden is ook een vorm van toevoer van organische stof in de bodem, want nadat wij het maaien of door de dieren laten kort eten sterft een deel van de wortels af. Deze voeg je dus eigenlijk toe aan de humuslaag. Zodat de wortelsterfte weer voeding levert voor een nieuwe gezonde groei. In de natuur heeft alles een doel en wordt niets verspilt!
Bovendien past lang gras ook beter bij paarden, in de natuur vinden ze slechts een heel korte tijd kort energierijk gras, enkel vlak na de winter. Dan kunnen ze dat energierijke voedsel goed gebruiken. Onze gedomesticeerde paarden houden we het hele jaar op conditie en o.a. daarom is het voorjaarsgras teveel voor onze paarden.
Voor de rest van het jaar leven dieren in de vrije natuur voornamelijk van volwassen grassen en planten want ze krijgen tenslotte nooit de kans alles kort te eten. -
Organische meststoffen gebruiken
Denk aan compostsoorten, vaste mest en bokashi. Deze organische bemesting zal de 1e jaren minimaal jaarlijks gegeven moeten worden, tot er een natuurlijke balans is ontstaan.
Daarna bereik je door compost te blijven geven meer grasproductie en bij minder compost, door een jaar over te slaan juist meer bloemen en kruiden. - Aanvulling van de anorganische metalen- en mineralen sporenelementen.
Na jaren oogsten en eentonige bemesting (zoals bij kunstmest en drijfmest) ontbreekt in veel bodems een aantal belangrijke sporen elementen! Het gericht gebruiken van bodemverbeteraars kan de balans herstellen zonder de bodem te verstoren. - Zeker de eerste jaren kan het in extreme gevallen ook raadzaam zijn de bodem microbiologisch ondersteunen. Dit kan met behulp van effectieve micro-organismen in de stal, op de composthoop en over het land te verspreiden.
-
Stimuleren van biodiversiteit door wat spontaan opkomt, waar mogelijk, te accepteren als onderdeel van een natuurlijk herstelproces naar een biologisch evenwicht in de bodem. Steek niet alles uit wat niet gezond is voor je paard, de bodem heeft het nodig om een gezonde paardenweide te worden. Je kunt om woekeren te voorkomen wel de zaadlijsten uitknippen bijvoorbeeld.
Zaaien met diverse biologische grassoorten, kruiden en bloemen en laat deze ook tot bloei komen.
De bodem kwaliteit bepaald uiteindelijk wat blijft, komt en gaat, ieder bodem is weer anders maar door goed management zullen steeds meer planten zich vestigen (dus blijven). Meer verschillende planten betekent een grotere diversiteit in vitaminen, mineralen, structuren en suikergehalten en dus een gezonde paardenweide.
